Jak napisać książkę krok po kroku, jak zacząć?

J

Marzysz o byciu autorem, ale nie wiesz, jak napisać książkę krok po kroku? Dobrze trafiłeś! W tym przewodniku znajdziesz dokładny przepis na to, jak w przyjemny i zorganizowany sposób stworzyć swoje dzieło. Wbrew stereotypom zawodowi pisarze mają całe systemy zaprojektowane właśnie po to, aby pisać jak najszybciej, ale przede wszystkim – jak najlepiej. Zobacz sam, że pisanie książki bardziej przypomina gotowanie z przepisem, niż chaos i huśtawkę nastrojów artysty przedstawianego w filmach.

Spis Treści

1. Jak napisać książkę krok po kroku – Ploterzy i pansterzy, ogrodnicy i architekci

Wpierw jedno zastrzeżenie – każdy ma swój sposób pisania. Żaden nie jest lepszy czy gorszy od innego. Nie ma jednej dobrej drogi. 

Zasadniczo pisarzy można by umieścić na spektrum – na jednym jego końcu znaleźliby się tak zwani ploterzy, a na drugim pansterzy (plotters and pantsers). Kim oni są?

1.1 Jak napisać książkę krok po kroku – Kim są plotterzy (plotters)?

Ploterzy plotą. “Plot” oznacza w języku angielskim fabułę. Ploterzy, zanim przystąpią do pisania, planują cały przebieg książki. Może to być krótkie rozpisanie najważniejszych punktów – w fabułach używa się w tym celu Drogi Bohatera (Hero’s Journey) albo metody “Save the Cat”. Może to być też bardzo szczegółowe rozpisanie, np. według Metody Płatka Śniegu (Snowflake method). 

1.2 Jak napisać książkę krok po kroku – Przykład plotera

Znani ploterzy to chociażby J.K. Rowling (która planowała siedem tomów Harry’ego Pottera przez okres sześciu lat, będąc przez większość czasu samotną matką na zasiłku) i Brandon Sanderson. 

1.3 Jak napisać książkę krok po kroku – Kim są pantserzy (Pantsers)?

Pantserom do pisania potrzebne są tylko spodnie na dolną część ciała (tak, pants to w języku angielskim spodnie). Nic nie planują. Co więcej, sami nie znają przebiegu historii, nawet jej końca. 

1.4 Jak napisać książkę krok po kroku – Przykład pantsera

Najbardziej znany pantserem jest Stephen King. W swojej książce “Jak pisać. Pamiętnik rzemieślnika” przytacza historię, jak jedna z jego czytelniczek wysłała mu list z prośbą o zdradzenie końca książki, którą pisał. Kobieta ciężko chorowała i wiedziała, że nie dożyje daty wydania fabuły. Stephen King był gotów pomóc, jednak wtedy uświadomił sobie, że nawet on sam nie zna końca książki, bo jej jeszcze nie skończył pisać. Tacy są pantserzy. Nie znają zakończenia, póki go nie napiszą.

Jak napisać książkę krok po kroku

1.5 Jak napisać książkę krok po kroku – Ogrodnicy i architekci

Twórca “Pieśni Lodu i Ognia”, na podstawie której nakręcono “Grę o Tron” nazywa to zjawisko inaczej – architektami i ogrodnikami. Idea jest ta sama – jedni planują każdy szczegół, inni pielęgnują to, co jest, i patrzą, co wyrośnie.

Prawda jest taka, że każdy pisarz ma swoją metodę. Co więcej, często zmienia się ona z każdą kolejną książką. Nie ma więc jednej dobrej szkoły. Znajdź to, co pasuje do Ciebie. Dlaczego więc o tym piszę? Abyś zrozumiał, że zaprezentowana niżej metoda nie jest jedyną słuszną.

Zacznijmy więc – wiesz już, że nie od razu od pisania. Nawet nie od planowania! Dlaczego? Nie chcę, żebyś zaplanował książkę, po czym szybko się zniechęcił i zapomniał o projekcie. Chcę, żebyś nie tylko zaczął ją pisać, ale również ją skończył, przeprowadził redakcję autorską i zdecydował, co dalej z nią zrobisz.

2. Jak napisać książkę krok po kroku – Zdecyduj, że chcesz napisać książkę

To chyba oczywiste? Niekoniecznie. Według badań 81% Amerykanów chce napisać książkę, niewielu zaczyna ją pisać (15%), jeszcze mniej ją kończy (8%). Dlatego tak ważne jest, aby to była świadoma decyzja, konkretny moment w Twoim życiu. To jest takie samo zobowiązanie jak zrzucenie 20 kilogramów. Wymaga od Ciebie wielu wyrzeczeń. 

Dlatego odpowiedz sobie na następujące pytania:

  • dlaczego chcę napisać książkę?
  • o czym ma być?
  • jaki gatunek?
  • jaki to będzie miało priorytet w moim życiu?
  • kosztem czego będę ją pisał?

Ostatnie dwa pytania są szczególnie ważne. Priorytet w zasadzie może być tylko jeden – pytanie, czy będzie nim książka, czy coś innego – praca, rodzina? To w porządku, jeśli książka nie jest priorytetem – zapewne inne rzeczy głośniej wołają o Twoją uwagę.

2.1 Jak napisać książkę krok po kroku – Zdecyduj kiedy, gdzie i jak będziesz pisać książkę

James Clear, autor książki “Atomowe Nawyki” często przytacza pewne badanie. Naukowcy podzielili uczestników badania na 2 grupy – obie chciały ćwiczyć, jednak tylko jedna zapisała na kartce papieru kiedy, gdzie i jak będzie to robić. Konkretnie napisali plan w stylu “w każdy czwartek o 19:00 będę chodzić na siłownię Power Muscle przy moim domu i ćwiczyć z trenerem personalnym przez 60 minut”. Zbyt precyzyjnie? Po tygodniu naukowcy sprawdzili, komu udało się dotrzeć na siłownię. W grupie, która dokładnie zapisała swój cel, było to aż 91%. Dla porównania, w drugiej grupie było to tylko 38%.

Dlatego warto ustalić, gdzie, kiedy i jak będziesz pisać swoją książkę. Niech to będzie oczywiste “codziennie po kolacji będę pisał swoją książkę przez 10 minut przy kuchennym stole na laptopie w programie Word”. Zauważ, że przy takim dokładnym określeniu czasu, miejsca i sposobu pisania, łatwiej jest to zapamiętać. Łatwiej też nauczyć innych domowników, że np. “teraz piszę, jak zwykle po kolacji”.

2.2 Jak napisać książkę krok po kroku – Czy 10 minut dziennie na pisanie książki to mało?

Nasza (moja i psychiatry Anny Bondyry) druga książka, która jeszcze nie została wydana, powstała pisana i redagowana średnio po 13 minut dziennie. Tak, zajęło to 26 miesięcy (plus nieplanowane przerwy, jak to w życiu bywa, w sumie 11 miesięcy bez pisania), ale teraz istnieje gotowa książka. Nie udawało nam się pisać codziennie, zresztą nie dążyłyśmy do tego. Dlaczego? Słyszałyśmy wiele dobrego na ten temat np. w książce “Mini Habits”, ale u nas to się nie sprawdziło. Celowałyśmy w pisanie prawie codziennie, zwykle jeden dzień w tygodniu odpadał. 

Metodą prób i błędów wyznaczyłyśmy sumaryczną liczbę minut, którą mamy przeznaczyć na pisanie – 330 miesięcznie. Dlaczego tyle? Ciężko powiedzieć, ta liczba była na tyle duża, aby robić widoczne postępy. Z drugiej strony nie przytłaczała i sprawiała, że nie pisałyśmy tej książki kosztem pracy. A przede wszystkim samo pisanie dawało nam dużo radości. I o to chodziło, bo pisanie tej książki było projektem “po godzinach”.

2.3 Jak napisać książkę krok po kroku – Kosztem czego będziesz pisał książkę? 

Jeśli ma to być tylko 10 minut i lubisz pisać, to najłatwiej poświęcić na to czas spędzany na przeglądaniu mediów społecznościowych czy oglądaniu telewizji. Jako czas pisania polecam rano (przed pracą – to wersja dla rannych ptaszków) albo późny wieczór (przed pójściem spać – to wersja dla nocnych marków). Ja pierwszy rok pisałam rano przed pracą, natomiast potem miałam kilka miesięcy przerwy, po której pisałam tuż przed snem. Pomyśl, czy chcesz (i możesz) dostosować swoje życie do pisania, czy raczej pisanie do życia (to wersja bardziej realistyczna).

Jak napisać książkę krok po kroku

3. Jak napisać książkę krok po kroku – Ustal, jak będzie wyglądała książka

Na jaki temat będziesz pisać? W przypadku książek medycznych również sprawdzają się typowo pisarskie porady. “Write what you know”, czyli “pisz to, na czym się znasz” sugeruje, jaki temat poruszyć. Najlepiej skupić się na swojej specjalizacji albo nawet podspecjalizacji w ramach specjalizacji. Endokrynolog może nie pisać ogólnie o endokrynologii, tylko np. o chorobie Hashimoto. Oczywiście o ile w tym się specjalizuje i ma dużo pacjentek z tą chorobą.

4. Jak napisać książkę krok po kroku – Jaki ma być główny motyw książki? 

W przypadku książki, którą pisałyśmy, głównym motywem była próba przekonania do okazywania ciepła w stosunku do bliskiej osoby z depresją jako sposobu na łatwiejsze życie. Nie musisz pisać o tym wprost na każdej stronie, możesz wspomnieć o tym raz czy dwa. Natomiast będzie Cię to prowadzić przez proces pisania.

5. Jak napisać książkę krok po kroku – Ustal tytuł

Pora na drugą najważniejszą rzecz po okładce, od której zależy czy książka zostanie kupiona, czy nie – tytuł. Nie próbuj wymyślić ostatecznego tytułu od razu – nie uda Ci się, zresztą nie musisz. 

Stwórz za to roboczy tytuł. Dlaczego roboczy? Pisanie książki to proces, który czasem trwa naprawdę długo. W tym czasie koncepcja książki może się zmienić. Poza tym wydawnictwo i tak pewnie wybierze inny tytuł, w zależności od trendów w momencie publikacji. 

Roboczy tytuł będzie Ci towarzyszył przez cały czas pisania książki. Będzie drogowskazem, odzwierciedleniem tematu, który ustaliłeś przed chwilą. Niech Ci przypomina, o czym ma być ta książka. Uwierz mi, łatwo będzie o tym zapomnieć, szczególnie podczas pisania znienawidzonego środka. 

Dlaczego znienawidzonego? Początkowo możesz liczyć na entuzjazm związany z rozpoczęciem projektu. Na końcu łatwo się zmobilizować, widząc już metę. W środku niestety nie czekają na Ciebie żadne atrakcje, poza piętrzącymi się problemami – z książką i ze znalezieniem czasu na jej pisanie. Jeśli masz z tym trudność, na końcu znajdziesz rozwiązanie.

Jak napisać książkę krok po kroku

6. Jak napisać książkę krok po kroku – Ustal roboczą długość książki

Lepiej nie rób tego w stronach. Wszystko zależy od czcionki, marginesów itd. Lepiej użyj znaków ze spacjami lub bez spacji, bo taką miarą posługują się wydawnictwa. Liczbę znaków ze spacjami sprawdzisz w Wordzie, Google Docs czy Scrivenerze. 

Książka fabularna ma średnio 500 000 znaków ze spacjami. Możesz również posługiwać się liczbą słów – ta miara dominuje w Stanach Zjednoczonych i będzie trochę wygodniejsza, gdy korzystasz ze Scrivenera. Jaki jest przelicznik liczby znaków na słowa? Jedno słowo to średnio siedem znaków ze spacjami. Oznacza to, że książka fabularna ma średnio 70 000 słów, książka medyczna czy poradnik – 50 000.

Pomyśl również o strukturze. Przy fabule to kwestia chociażby narratora – wieloosobowy, jednoosobowy czy wszechwiedzący? W pierwszej czy trzeciej osobie? W przypadku poradnika to kwestia tego, jak będzie wyglądał rozdział. Czy będą podsumowania na końcu? Czy będzie to ściana tekstu, a może dodasz śródtytuły? Pamiętaj, każde urozmaicenie rozbudza uwagę czytelnika i zwiększa jego zainteresowanie książką.

7. Jak napisać książkę krok po kroku – Napisz spis treści

Teraz czas na prawdziwą zabawę. Weź kartkę papieru i stwórz spis treści. Nazwij wszystkie rozdziały po kolei. Gdybyś czytał książkę o takim tytule jak Twoja, co znajdowałoby się w spisie treści? Na jakie pytania odpowiadałaby książka? Spokojnie, to tylko luźny szkic, to się i tak zmieni sto razy.

8. Jak napisać książkę krok po kroku – Przygotuj projekt w programie dla pisarzy

Gdy masz już wszystko gotowe, pora to rozpisać. Tylko gdzie? Wybór programu to bardzo ważna sprawa. Od jego funkcjonalności zależy Twoja wygoda, a więc i chęć pisania. Najważniejsza jest jednak bezawaryjność. To nie może być program dla pisarzy, który zacznie mieć problemy przy 200. stronie książki, bo nie daje rady z dużymi plikami. 

Sporo osób pisze w Google Docsach, Wordzie czy Open Office. Istnieje wiele programów dla pisarzy z tak zwanym “focus mode”, czyli specjalnym trybem do skupiania się. Gdy go włączysz, nie widzisz dolnej i górnej belki, daty czy godziny, nie możesz nawet zmienić wielkości czcionki. Możesz tylko pisać. I o to chodzi! Aby po prostu pisać bez rozpraszaczy. 

Moim programem dla pisarzy z wyboru jest Scrivener. Zdecydowałam się na niego po oglądaniu jednej YouTuberki, która próbowała zostać pisarką na łamach swojego kanału. Wiele razy widziałam, jak pisze w Scrivenerze i bardzo mi przypadło do gustu, że w trakcie pisania widoczne są postępy, to znaczy ile już napisałeś i ile jeszcze Ci zostało. Poza tym dostępne są szczegółowe statystyki. Gdy tylko miałam możliwość zdobyć zniżkę dzięki udziałowi w NaNoWriMo, kupiłam program i nie żałuję. Abstrahując od pisania książki, program dla pisarzy Scrivener bardzo się przydaje w pracy copywritera medycznego.

Gdy wybierzesz już swój program, umieść w nim wszystko, co do tej pory ustaliłeś. Zatytułuj plik swoim roboczym tytułem i przeklej spis treści (w Scrivenerze możesz to zrobić po lewej stronie). Ustal docelową długość – w programie dla pisarzy albo gdzieś go sobie zapisz.

Jak napisać książkę krok po kroku

9. Jak napisać książkę krok po kroku – Zrób wstępny research (opcjonalnie)

Ten podpunkt zależy od tego, czy będziesz w swojej książce cytować jakieś badania, czy nie. A może masz je już gdzieś zapisane np. w swojej przeglądarce? Niektórzy lubią mieć cały research gotowy przed pisaniem, inni pamiętają mniej więcej, w którym miejscu o czymś czytali, i to im wystarczy do pisania. Pamiętaj, aby nie utonąć w przygotowaniach.

10. Jak napisać książkę krok po kroku – Zacznij pisać po kawałku

Jak się zjada słonia? Po kawałku. Tak samo pisze się książkę. Zaplanuj, że będziesz codziennie, tygodniowo lub miesięcznie pisać określoną liczbę słów lub minut. 

Istnieją dwa obozy – słowny i czasowy. Jeden z nich ekscytuje odliczanie kolejnych tysięcy słów, biorą udział w sprintach, w listopadzie piszą NaNoWriMo. Inni wolą pisać przez określoną ilość czasu. 

Ja należę do tej drugiej grupy. Dlaczego? Dla mnie to bardziej realistyczne rozwiązanie. Czy jestem w szczytowej formie, czy nie, mogę sobie powiedzieć, że zrobiłam, co do mnie należało. W lepsze dni piszę więcej słów, w gorsze mniej, ale posuwam się do przodu i stawiam sobie gwiazdkę za wysiłek (o tym za chwilę). 

Poza tym pisanie to niejedyna część tworzenia książki. Co z researchem, planowaniem i, co najważniejsze, redakcją? W przypadku naszej drugiej książki pisanie zajęło tylko połowę czasu pracy nad książką. W tym kontekście odmierzanie słów jest trudne, chyba że liczysz zredagowane słowa. 

Możesz też jednocześnie jedną książkę pisać, inną redagować, a do innej robić plan czy research. W ten sposób każdego dnia masz jakieś słowa, ale to sposób bardziej dla pełnoetatowych pisarzy (których jest bardzo mało wbrew pozorom).

11. Jak napisać książkę krok po kroku – Pisz po kolei (albo i nie)

Właśnie po to wcześniej napisałeś spis treści, aby teraz móc pisać tak, jak Ci wygodniej. Masz właśnie wenę na poruszenie tematu z rozdziału siódmego? To właśnie możesz robić, nawet jeśli nie napisałeś poprzednich sześciu. Ja wolę pisać po kolei, ale zdarzały mi się takie dni, kiedy nie mogłam się skłonić do pisania na dany temat. Wtedy z chęcią pisałam dalsze rozdziały. Ich kolejność i tak się zmieniła w redakcji.

12. Jak napisać książkę krok po kroku – Śledź postępy na papierze albo w aplikacji

Nic tak nie motywuje do pisania, jak rzetelnie prowadzone statystyki. Dlatego po każdej sesji zapisuję, ile ona trwała i ile słów udało mi się napisać lub zredagować. Im bardziej szczegółowe statystyki, tym łatwiej później zaplanować np. ile jeszcze będziesz pisać. Poza tym jest w tym pewien element zabawy, szczególnie jeśli zrobisz z tego coś wyjątkowego. 

Polecam Ci metodę gwiazdek, którą zaczerpnęłam od Alexy Donne, która z kolei wzięła ją od znanej w Polsce V.E. Schwab, która zaczerpnęła ją od jeszcze innej pisarki.

Do zastosowania tej metody potrzebujesz kalendarza albo planera z rozpisanym miesiącami na dwóch kartkach, coś takiego:

Wcześniej wymienione pisarki korzystają z amerykańskiego Passion Plannera. Obecnie jest bardzo drogi, ale można za darmo i legalnie ściągnąć PDF z planerem na cały rok.

Co dalej? Wyznacz sobie cel: np. każdego dnia (albo od poniedziałku do piątku czy tylko w weekendy) napisać co najmniej 100 słów czy 1000 znaków ze spacjami albo po prostu codziennie coś napisać. Za każdym razem, gdy uda Ci się zrealizować cel w kwadracie danego dnia przyklejasz gwiazdkę. Ja lubię dodatkowo napisać, co aktualnie robię (czy piszę, czy redaguję), ile słów napisałam i ile minut łącznie pisałam. Pod koniec miesiąca zliczam wszystkie minuty i słowa. Dzięki temu mam czarno na białym ile zrobiłam w danym miesiącu i mogę oszacować, kiedy skończę pisać całą książkę.

Oczywiście możesz też śledzić postępy w jakiejś aplikacji czy po prostu na kartce papieru. Każda metoda jest dobra, jeśli działa.

13. Jak napisać książkę krok po kroku – Świętuj kolejne postępy

Wbrew pozorom to bardzo ważne. Pisałam już, że łatwo o entuzjazm na początku czy adrenalinę pod koniec, ale najdłuższy i najbardziej męczący jest środek. To wtedy najczęściej pisarzy ogarniają wątpliwości i przygniatają trudności związane z pisaniem. Dlatego wyznaczaj sobie cele np. napisać 10 000 słów i świętuj każdy kolejny etap. Jak? Jak chcesz. Wyznacz sobie coś przyjemnego, aby się nagrodzić i utrzymać (lub reanimować) motywację. Tak samo możesz później wyznaczać cele dotyczące redakcji, np. zredagować 10 000 słów. W ten sposób (w miarę) gładko dojdziesz do końca.

14. Jak napisać książkę krok po kroku – Książka skończona – co dalej?

Gratulacje! Właśnie napisałeś książkę. Tylko co teraz? Jeśli pisałeś szybko i jeszcze dobrze pamiętasz początek i zamierzasz równie szybko dokonać redakcji, odłóż ją wpierw na co najmniej miesiąc. Pamiętając dobrze książkę nie będziesz w stanie zauważyć wielu błędów. Jeśli jednak pisałeś powoli, możesz zacząć redakcję od razu. Przy redakcji zwróć uwagę nie tylko na sam tekst, ale również jak układają się rozdziały i podrozdziały. Spójrz na nie z lotu ptaka. Może trzeba zmienić ich kolejność? I tak wszystko wygładzisz w redakcji.

Gdy zredagujesz książkę, pokaż ją komuś, najlepiej osobie z grupy docelowej książki. Niech ją przeczyta i oceni, co jej się podobało, a co wymaga poprawy. Nie musisz jej słuchać w 100%, tylko wtedy, gdy zgadzasz się z jej uwagami. W końcu to Ty podpisujesz się pod książką. Następnie wprowadź uwagi.

15. Jak napisać książkę krok po kroku – Tradycyjne wydawnictwo, self-publishing, Amazon?

Dalsza droga zależy już od Twoich planów. Każda z nich ma swoje wady i zalety. Wszystko zależy od tego, co jest Twoim celem i z jakiego punktu startujesz.

A jeśli nie masz czasu pisać książkę medyczną czy poradnik, mogę Ci pomóc na każdym etapie. Sprawdź, co mogę Ci zaoferować i zobacz moją pierwszą książkę medyczną, a następnie napisz na kontakt@copywritermedyczny.pl Zostań autorem książki i wykorzystaj to do rozwoju swojego biznesu!

Dodaj komentarz